لە ٢ی ڕەشەممەی ١٩٥٢، خوێندکارانی زانکۆی داکا لە بەنگلادێش (ئەوکات بەشی پاکستان) خۆپیشاندانیان کرد بۆ مافی خوێندن بە زمانی بەنگالی. ئەوان دەیانویست زمانی بەنگالی وەک زمانی فەرمی پاکستان بناسێنرێت، بەڵام ئەم خۆپیشاندانە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە بە ڕژانی خوێنی بەنگالیەکان و چەندین شەهید سەرکوت کرا. دوای حەوت ساڵ خەبات، بەنگلادیش سەربەخۆیی بەدەست هێنا و ئەمڕۆ ٢ی ڕەشەممە وەک ڕۆژی جیهانی زمانی دایک لە هەموو جیهان دیاری کرا .
خوێندن وە زوان داڵکی مافی سروشتی و بنەڕەتی هەموو مرۆڤێکە. زمانی دایک ئەو زمانەیە کە مرۆڤ شۆناسی خۆی پێی پێناسە دەکات . ئەرا ئەوە، پاراستنی زمانی دایک تەنیا پاراستنی زمان نییە، بەڵکوو پاراستنی هەویەت و ناسنامەی نەتەوە و نیشتمانێکە.
زمان تەنیا ئامرازێک بۆ وتووێژ نییە، بەڵکوو شیکارەوەیەکی کولتووری و مێژوویییە. هەر نەتەوەیەک کە زمانەکەی لەدەست بدات، بەشێکی زۆر لە کولتوور و مێژووی خۆی لەدەست دەدات و وردە وردە دەفەوتێت و لە ناو دەچێت،
فێربوون بە زمانی دایک ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە پەروەردە و گەشەی منداڵاندا. یەکەم چەمک و ماناکانی زانین و ئاخەوتن لە ناو مێشکیدا بە زمانی دایکی دروست دەبێت. فێربوون بە زمانی دایک دەبێتە هۆی زیادبوونی متمانە بەخۆبوون و هەستێکی ئاسوودەیی بۆ منداڵان. بەپێی بیرۆکەکانی "یۆهان ئامووس کۆمنیۆس"، پەروەردە و فێرکردن لە قوتابخانە دەبێت تەنیا بە زمانی دایکی بێت تاوەکوو تەمەنی ١٢ ساڵی، چونکە ئەمە یارمەتی منداڵ دەدات باشتر فێر بێت و پەیوەندییەکی بەهێزتری لەگەڵ کولتوورەکەی دروست بکات.
نەتەوەی کورد یەکێکە لەو گەلانەی کە سەدان ساڵە خەباتی پاراستنی ناسنامەی نەتەوەیی خۆی دەکات. ئەمڕۆ، کوردەکان لە ژێر چەوساندن و سەرکوتکردنی دەسەڵاتداراندا ڕووبەڕووی پێشێلکردنی مافی زوبانی خۆیان دەبنەوە.
دەبێت هەر تاکێکی کورد هەست بە بەرپرسیارێتی لە ئاست زوبانی دایکی بکات و هەوڵی پاراستنی زوبان و زاراوەکانی کوردی بدات. پێویستە هەموو هەوڵەکانمان بەکاربهێنین بۆ فێربوون ،نووسین و قسەکردن بە زمانی کوردی و بەکارهێنانی وشە و زاراوە کوردییەکان. زمانەکەمان بە زیندووی ڕابگرین هەموو زاراوەکانی بیپارێزین.
لە ئێران هێشتا سیاسەتی ڕەگەزپەرستی ڕژیمی داگیرکەری کۆماری ئیسلامی خوێندن و نووسین بە زمانی کوردی بە تاوان دەزانێت منداڵانی کورد لە مافی خوێندن بە زمانی دایکی بێبەش دەکرێن و چالاکانی فەرهەنگی بە تاوانی پەرەپێدانی زمانی کوردی زیندانی دەکرێن. بارودۆخەکە لە پارچەکانی تری کوردستانی داگیرکراو جیاوازی نییە. لە تورکیا حکومەتی فاشیستی تورک هەر چەشنە پەروەردەیەکی فەرمی بە زمانی کوردی سەرکوت دەکات، لە سوریا هەر چەند ئیدارەێکی خۆسەر هەیە، هەڕەشەی دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا و گروپە گرێدراوەکانی بەردەوامە و لە عێراقیش سەرەڕای هەندێک مافی زمان وکەلتورو، پیلانی تێکدانی شوناسی کورد بەردەوامە.
وەک یەکێتی شۆڕشگێرانی کوردستان و ڕێکخراوی یاری کورد، ئەم ڕۆژەی پیرۆز بە نیشانەیەک بۆ خەباتی گەلی کورد بۆ پاراستنی زمان و ناسنامەی نەتەوەیی بەرز ڕادەگرین و بەم بۆنەوە، گەرمترین پیرۆزبایی خۆمان ئاراستەی تێکڕای گەلی کوردستان دەکەین.
