کاریگەرییە نەرێنییەکانی بوونی فرە حزبی

زیادکردنی چڕبوونەوەی ستەم و سەرکوت: بوونی فرە حیزبی لە دەرەوەی وڵات بکرێتە بیانوویەک بۆ ئەوەی حکومەتە خۆسەپێن و دیکتاتۆرەکان کاربکەن بۆ چڕکردنەوەی سەرکوت و چەوساندنەوە بەرامبەر بە تاک و گروپە جیاوازەکانی ناوخۆ. لەوانە بوونی فرە حیزبی وەک هەڕەشەیەکی دەرەکی بەکاربهێنن و بۆ بەهێزکردنی کۆنترۆڵی خۆیان بەسەر کۆمەڵگەدا هەنگاو بنێن کە تەنیا هۆکاریشی ناکۆکیەکانی نێوان حیزبەکانە کە کارێگەری لەسەر بێ بەها کردنی هەر شێوە دەبەسەر کردن  و ئێعدامی لایەنگەران و ئەندامی حیزبێکی کەیە، کە بەڵگەی حاشا هەڵنەگرە تەنیا بە پەیامێکی سەرخۆشی و  هاوخەمی ڕۆلیان گێڕاوە.

کاریگەری لەسەر متمانەی گشتی: بوونی فرەحیزبی  دەتوانێت متمانەی گشتی بە خۆیان بخاتە ژێر پرسیارەوە. ئەگەر ئەم حیزبەکان بە یەک گرتویی توانای گەیاندنی پەیامی شیاوی هەبێت و بگاتە کۆمەڵگە، خەڵک متمانەی بە حکومەت نامێنێت و فشاری زیاتر لەسەر حکومەت زیاتر دەبێت.بەڵام بونی دەیان حیزب بە یەک ئامانج و سەرکردایەتیەکی پڕش و بڵاو کارێگەری نەرێنی زیاترە بەرانبەر بە کۆمەڵگە هەبوە.

زیادبوونی ناکۆکی ناوخۆیی: بوونی فرە حزبی  ناکۆکی ناوخۆیی زیاتر دەکات. بە تایبەت لەو حاڵەتانەی کە بەشێک لە کۆمەڵگە پاڵپشتی ئەم دژایەتییە بەکات، ڕەنگە دابەشبوونی کۆمەڵایەتی و سیاسی گرژیی زیاتری لێبکەوێتەوە، کە دواجار دەتوانێت ببێتە هۆی چەوساندنەوە و سەرکوتی ناوخۆیی.

لاوازکردنی سەقامگیری دۆخی ناوخۆ: بوونی فرە حزبی دەبێتە هۆی لاوازبوونی سەقامگیری دۆخی ناوخۆ. حکومەتی ئێستا لە بەرامبەر فشارە دەرەکییەکان بونی فرە حیزبی دەتوانی بە باشی و لە ئاستێکی خراپ کاریگەری لە ناکۆکی ناو حیزبەکان ڕۆل بگێڕێت، ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی ناسەقامگیری ناوخۆیی سیاسی، ئابووری و کۆمەڵایەتی، شەڕی جینۆساید لەناو حزبەکاندا، کە کورد یادەوەری مێژووی تاڵی ئەم جۆرە ململانێیانە هەیە، کە بە گشتی سەدان هەزار قوربانیی مرۆڤی لە شەڕی حیزبە کوردستانیەکانی لێکەوتووەتەوە.
پەرەسەندنی گرژییە نێودەوڵەتییەکان: ڕاستییەکە ئەوەیە کە بوونی چەند لایەنێک کە جیاوازی ئایدیۆلۆژییان لەگەڵ یەکتردا هەیە، دەتوانێت توانای گرنگیدانی نێودەوڵەتی کەم بکاتەوە، بەتایبەتی کاتێک بابەتێکی گرنگی وەک ئیرادەی نەتەوەیەک لە بەرامبەر ستەم و داگیرکاریدا هەبێت. ئەم جیاوازییانە دەتوانێت ببێتە هۆی نەتوانینی پێشکەشکردنی یەک پەیام و کاریگەر بۆ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و بەم شێوەیەش کەمتر کاریگەریان دەبن لە ڕاکێشانی پشتیوانی نێودەوڵەتیدا.
کاتێک چەند لایەنێک هەن کە جیاوازیی تیۆرییان هەیە سەبارەت بە ستراتیژی یان سیاسەتە نێودەوڵەتییەکانی حوکمڕانی لە وڵاتێکدا، لە  پەیامیان بۆ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دووفاقی و ناتەبایی دەرکەوێت. ئەمەش توانیویەتی  خواستی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ پشتیوانیکردن لە ئیرادەی نەتەوەیەک لەدژی ستەم و داگیرکاری کەم بکاتەوە.

لە هەمان کاتدا مەرجەکانی ڕووبەڕووبوونەوەی ستەمکاری و داگیرکاری زیاتر لە هەموو شتێک پێویستی بە کۆمەڵگایەکی یەکگرتوو و هاوئاهەنگی ناوخۆیی هەیە. ئەگەر لایەن و گروپە جیاوازەکانی وڵاتێک بتوانن لەسەر ئەم پرسانە بگەنە ڕێککەوتن و بتوانن پەیامێکی یەکگرتوو پێشکەش بە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بکەن، ئەگەری زۆرە توانای ڕاکێشانی پشتیوانی نێودەوڵەتی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ستەم و داگیرکاری زیاتر دەبێت.
بۆیە لە کۆتاییدا ڕۆڵ و کاریگەریی بوونی چەند لایەنێک کە جیاوازی ئایدیۆلۆژییان هەیە لە کەمکردنەوەی سەرنجی نێودەوڵەتی بۆ ئیرادەی نەتەوەیەک لە بەرامبەر ستەم و داگیرکاریدا پەیوەستە بە توانای ئەوانەوە بۆ خستنەڕووی پەیامێکی هاوبەش و هەماهەنگی کردەوەکانیان.
لە کۆتاییدا بۆ ئەوەی بە وردی کاریگەرییەکانی بوونی فرە حیزبی لەسەر پێکهاتە چەوساوەکانی وڵاتانی دیکە شی بکرێتەوە، پێویستە گرنگی بە بارودۆخی تایبەتی هەر وڵاتێک و فاکتەرە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکانی بدرێت.

تێبینی: تەنیا لە ڕژهەڵاتی کوردستان  ٣١ حیزب و ڕێکخراو  و دەیان گروپ و ڕێکخراوی کە پێوەندیدار بەو حیزبانە هەن