لە ڕاستیدا ئەم وتارە هەوڵێکە بۆ ڕوونکردنەوەی گرنگی و هێزی خۆشەویستی دایکانە و هەروەها پەیوەندییەکەی بە خەباتی سەربەخۆیی نەتەوەییەوە.
لە ڕوانگەی فەرهەنگی و ئەدەبیەوە، "پرسی سەربەخۆیی خاک" ئاماژەیە بۆ پرسێک کە تاکەکان یان حزب و کۆمەڵگایەک هەوڵی پاراستنی ماف و سەربەخۆیی خۆیان دەدەن.
پرسی سەربەخۆیی نەتەوەکان و ڕۆڵی جوگرافیا تێیدا پرسێکی ئاڵۆزە و پەیوەستە بە فاکتەری جۆراوجۆرەوە. لێرەدا چەند خاڵێکی گرنگ دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن:
مێژوو و ڕۆشنبیری: زۆربەی نەتەوەکان ڕەگ و ڕیشەی لە مێژوو و کولتوورەکەیاندا داکوتاوە، کە بە تێپەڕبوونی کات دروست بوون. جوگرافیای ژینگەیی، هۆکارەکانی کەشوهەوا و گەشەسەندنی کۆمەڵایەتی دەتوانن بەهای کولتووری و زمان و ناسنامەی جیاواز دروست بکەن.
سەربەخۆیی و مافی مرۆڤ: مافی سەربەخۆیی مافێکی بنەڕەتییە بۆ هەر نەتەوەیەک، کە لە پێوەرە نێودەوڵەتییەکانی مافی مرۆڤدا پشتڕاست دەکرێتەوە. ئەم مافە سەر بە هەڵبژاردنی ڕێگای گەشەپێدانی خۆ و کولتوور و شوناسەیە.
هاوسەنگی کۆمەڵناسی: جوگرافیای پێکهاتەکان و بارودۆخی ژیان لەوانەیە جیاوازی لە نێوان هەرێمەکان و نەتەوەکان دروست بکات. بەڵام نابێ ئەم جیاوازیانە بکرێتە قازانجی نەتەوەییە بۆ ستەم و جیاکاری ئابووری و سیاسی و کۆمەڵایەتی.
پاراستنی فرەچەشنی کولتووری: نەتەوە و کولتوورەکان بەشێکی گرنگن لە سامانی کولتووری جیهان. پاراستنی سەربەخۆیی نەتەوەکان و جوگرافیای پێکهاتەکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ پاراستنی فرەچەشنی کولتووری جیهان.
پێکەوەهەڵکردن(کارلێک) و هاوکاری: لە سەردەمی جیهانگیریدا، کارلێک و هاوکاری نێوان گەلان بۆ چارەسەرکردنی کێشە هاوبەشەکان گرنگییەکی زۆری هەیە. بەڵام ئەم کارلێککردنە لەسەر بنەمای ڕێزگرتنی یەکتر و گرنگیدان بە بەرژەوەندییەکانی هەموو لایەنەکان و پاراستنی ناسنامە و سەربەخۆیی نەتەوەکان بێت.
لە ئەنجامدا سەربەخۆیی نەتەوەکان و جوگرافیای پێکهاتەکان، ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ و ڕێزگرتن لە فرەچەشنی کولتووری، دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ سەقامگیری جیهانی و هاوسەنگی کۆمەڵایەتی.
بۆیە گرنگە کە دایک و نیشتمان بەیەک بەراوەرد بکەین لم چەند خالە کە یەکێ لە خاڵە گرنگەکانی بناغەکانی سەربەخۆیییە، نیشتمان دایکی منە ، هەردووکیان ڕۆڵێکی زۆر گرنگ دەگێڕن لە ژیانماندا و بەنرخترین پاڵپشتمانن. دایکان خۆشەویستی و سۆز و گرنگیدانمان پێدەبەخشن و یارمەتیمان دەدەن گەورە بین بۆ ئەوەی باشترین پیشکەش بەکۆمەڵگا بکات. بە هەمان شێوە وڵاتان خزمەتگوزاری سەرەتایی پێشکەش بە هاوڵاتیانی خۆیان دەکەن، لەوانە ئاسایش، پەروەردە، تەندروستی و ئابوورییەکی بەردەوام.
وەک ئەو دایکانەی کە هەوڵی گەشەکردن و گەشەکردنی منداڵەکانیان دەدەن، وڵاتان هەوڵدەدەن بۆ گەشەسەندنی کۆمەڵایەتی و ئابووری هاووڵاتیانیان. ئەوان بەرنامە و سیاسەتی گەشەپێدان جێبەجێ دەکەن کە یارمەتیدەرن بۆ باشترکردنی بارودۆخی ژیانی خەڵک و زیادکردنی خۆشگوزەرانی کۆمەڵگا. هەروەها وەک ئەو دایکانەی کە بە خێزانەکانیانەوە دەلکێن، وڵاتان بە کۆمەڵگاکانیانەوە دەلکێن و هەوڵی بەهێزکردنی یەکڕیزی کۆمەڵایەتی و یەکگرتوویی دەدەن.
جگە لەوەش هەم دایکان و هەم وڵاتان بەرپرسیارێتییەکی گەورەیان لە ئەستۆدایە. دایکان هەوڵ دەدەن خێزانەکانیان بپارێزن و ژینگەیەکی ئارام و ئارام دروست بکەن، هاوکات وڵاتان دەبێت ئاگاداری ئاسایشی نەتەوەیی و مافەکانی هاووڵاتیان بن و بەرەنگاری هەڕەشە ناوخۆیی و دەرەکییەکان ببنەوە.
بۆیە دەکرێ بڵێین وەک دایکان، وڵاتان ڕۆڵێکی زۆر گرنگیان هەیە لە ژیانی ئێمەدا و یەکێک لە بەنرخترین پشتیوان و ڕاهێنەرمانن. بۆ ئەوەی ئەو شتانە بپارێزین و پەرەی پێبدەین کە دایکان و وڵاتانمان پێشکەشی ئێمە دەکەن، پێویستە ڕێز و بەهایان بۆ بگرین و هەروەها بەرهەمدار بین لە بەهێزکردن و پاڵپشتیکردنیان.
بابەتێکی وەک "ڕۆڵی خۆشەویستی دایکانە لە خەبات بۆ سەربەخۆیی نەتەوەیی" دەتوانێت بابەتی سەرەکی وتارەکەت بێت. ئەم بابەتە دەتوانێ لە قووڵایی و گرنگی خۆشەویستی دایکانە لە ڕۆحی شەڕانگێزی کۆمەڵگا و گەلەکاندا بکۆڵێتەوە. هەندێک بیرۆکەی بابەت دەتوانن بریتی بن لە:
ناساندنی چەمکی خۆشەویستی دایکی و پەیوەندییەکەی لەگەڵ کولتوور و مێژووی گەلان.
لێکۆڵینەوە لە ململانێ مێژووییەکان و سەرکەوتنەکانی پاڵنەرەکانی دایکان لە دەستپێکردن و پاڵپشتیکردنی بزووتنەوە نەتەوەییەکان.
کاریگەری خۆشەویستی دایکان لەسەر گەشەکردن و بەهێزبوونی ئیرادەی نەتەوەیی و سەقامگیری کۆمەڵایەتی.
توێژینەوەیەکی کەیس لە خەباتە نەتەوەییەکان و ڕۆڵی دایکان تێیدا، وەک ڕۆڵی ژنان لە بزووتنەوە سەربەخۆییەکان.
کاریگەری خۆشەویستی دایکان لەسەر پەروەردەی بەها نەتەوەییەکان و پەروەردەی نەوە نوێیەکان.
