خوێندن بە زمانی دایکی مافی سروشتی و بنەڕەتی هەموو مرۆڤێکە و زمانی دایکی ئەو زمانەیە کە مرۆڤ ناسنامەی خۆی لێ وەرئەگرێت.
سەرەتا پیرۆزبایی لە هەموو گەلی کورد و ئەو گەلانە دەکەم کە بەهۆی داگیرکەرانی خاکەکەیانەوە مافی خوێندنیان بە زمانی دایکی نییە..
لە ٢ی ڕەشەممەی ١٩٥٢ خوێندکارانی زانکۆی شاری داکا کە ئەوکات بەشی بوو لە وڵاتی پاکستان لە خۆپیشاندانێک دژی نەخوێندن بە زمانی دایکیان ئەنجامدا کە لەلایەن پۆلیسەوە سەرکوت کرا و چەندین شەهیدیان بوو. خۆپیشاندەران خوازیاری خوێندن و ناساندنی زمانی بەنگالی وەک زمانی دووەمی پاکستان هاوشانی زمانی ئوردو بوون. بە خەباتێکی بێ وچان و دوای حەوت ساڵ سەربەخۆیییان دەستکەوت و هەموو ساڵێک ئەم ڕۆژە پیرۆز دەگرن . لە ٢٧ی خەزەڵوەر ١٩٩٩ بەنگلادیش پێشنیاری بۆ یونسکۆ کرد کە ٢ی ڕەشەممە وەک ڕۆژی جیهانی زمانی دایک بناسرێت. ئەم پێشنیازە لە سێیەمین کۆبوونەوەی ڕێکخراوەکەدا پەسەند کرا و لە ساڵی ٢٠ ٠ ٠ ەوە هەموو ساڵێک ئەم ڕۆژە پیرۆز دەکرێت.
گرنگی زمانی دایکی بۆ پەروەردە
یەکەم چەمک و ماناکانی زانین و ئاخەوتن لە ناو مێشکیدا بە زمانی دایکی دروست دەببێت کە ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە هەڵسوکەوتی منداڵان لەگەڵ یەکتردا و بیرکردنەوەو و خەیاڵیان. فێربوون بە زمانی دایکی دەبێتە هۆی زیادبوونی متمانە بەخۆبوون و هەستێکی نامۆنەبون و ئاسوودەیی بۆ پرۆسەی فێربوون و زۆر بونی توانای داهێنان و تامەزرۆی و منداڵان بۆ فێربوون.
یۆهان ئامووس کۆمنیۆس" لە نیوەی دووەمی سەدەی ١٧ کۆمەڵێک یاسای بۆ پەروەردە و فێرکردن داناوە کە زۆربەی وڵاتان تاکوو ئێستا پەیڕەویی لێ دەکن و هەمیشە بە زەرورەت دەزانی و جەختی لەسەر کەڵکوەرگرتن لە زمانی دایکی دەکرد ، باوەڕی بەوە بوو کە هەتا تەمەنی ١٢ ساڵان پەروەردە و فێرکردن لە قوتابخانە دەبێت تەنیا بە زمانی دایکی بێت و، پاش ئەم تەمەنە دەکرێ خوێندن بە زمانەکانی تر بخرێتە بەرنامەی کارەوە.
زمان شوناس و بنچینەی ژیانی نەتەوەیە کە هەر نەتەوەیە لە زمانەکەی بێبەش بێت، لەناو دەچێت. و بە پاراستنی زمانەکەی ، ئەگەر سەربەخۆیی نەبێت، هەرگیز نامرێت و ڕۆژێک دێت سەردەکەوێت و سەربەخۆ دەبێت
پێشێلکردنی مافە زمانییەکانی نەتەوەیەک لەلایەن نەتەوەیەکی دیکە یان دەسەڵاتی نەتەوەیەکی دیکەوە دەبێتە هۆی ناکۆکی و شەڕ لەنێوانیاندا و سنوورێک لەنێوان گەلان دروست دەکات و سنووری زمانیان دەبێتە سنووری نەتەوەی کە بۆ پاراستن دیموگرافی و خاک دەبێت شەڕی مان و نەمان لە پێناوی زمان و جوغرافیاکەت بکەیت.
نەتەوەی کورد یەکێکە لەو گەلانەی کە سەدان ساڵە خەباتی پاراستنی ناسنامەی نەتەوەیی خۆی دەکات کە بە دەستی چندین وڵاتی زلهێزی دنیا کە ئەمڕۆ ئەوان بوونەتە چالاکوانی مافی مرۆڤ یاریدەدەر پشتوانی وڵاتانێکیشن کە بە داسەپاندنی سنوورێکی دەستکرد هەوڵی گۆرینی دیمۆگرافی جوغرافیایی لەناوچونی گەلەکەمان دەدەن بە زەوتکردنی مافی خوێندن و ئەنجامنەدانی بۆنەی کولتووریەکانمان.
ئەو نەتەوەی کوردە کە بەرخۆدان و قوربانیانی ڕیگەی سەربەستی خەسارەیکی زۆری مرویی و دواکەوتن لە پێشکوتنە جیهانیەکان ئەمڕۆ باسی مافێک دەکات کە سێ سەدە زیادە وەک مافی هەر مرۆڤێک پێی بەخشراوە.
دەبێ تاکی کورد هەست بە بەرپرسیارێتی بکات و هەوڵی پەروەردەکردن و پاراستنی زمان و زاراوەی کوردی بدەن و هەموو هەوڵەکانیان لە دژی سیاسەتی هەڵاواردن و سڕینەوە بەکاربهێنن بۆ هاندانی بۆ فێربوونی نووسین و قسە کردن وشە درزنەکراوەکانی ناو زمانی کوردی بە هەموو زاراوەکانەوە . زمانەکەمان بە زیندووی و گەشاوە و فراوان ڕابگرین.
وەک یەکێتی شۆڕشگێرانی کوردستان و ڕێکخراوی یاری کورد ئەم ڕۆژە پیرۆز ڕادەگرین و بەم بۆنەوە گەرمترین پیرۆزبایی لە تاک بە تاکی نەتەوەکەمان دەکەین.
